ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ 10 ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੁਸਤਕਾਂ

By Dr. Jagdip Sandhu

Submitted on August 29, 2025

ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ by ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ | 2019

ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ( ਸ਼ਬਦ ਕੋਸ਼ ਗ੍ਰੰਥ ) ਹੈ । ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ 12ਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਾਹਿਤ, ਇਤਿਹਾਸ, ਧਰਮ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ,ਦਰਸ਼ਨ, ਕਲਾ, ਗਿਆਨ, ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਰਤੀਬ ਨਾਲ ਅਰਥ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੱਸੇ ਗਏ ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਅਰਥੀ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪਿਛੋਕੜ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਆਖਿਆ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਸਹੀ ਢੰਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਸਮਝੇ ਜਾ ਸਕਣ। ਇਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਗਿਆਨ ਕੋਸ਼ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ਼ by ਟੀਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ | 1983

ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੋਸ਼ ਹੈ। ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਬ੍ਰਿਟੈਨਿਕਾ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕੋਸ਼ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਨੇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਹੈ। ਇਹ 13 ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਮੁੱਲਵਾਨ ਕਾਰਜ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ 25 ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੀ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਰੇਕ ਵਿਸ਼ੇ ਜਾਂ ਵਰਤਾਰੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ- ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਕਲਾ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਤੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਰਲੀਕ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਕਾਫੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ।

ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਕੋਸ਼ by ਜੌਨ ਡੌਸਨ (ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਸਤਰੀ )

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ | 2022

ਮਿੱਥਾਂ ਅਦਭੁੱਤ, ਚਮਤਕਾਰੀ ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕੋਲੇਤਰੇ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾ, ਆਸਥਾ ਤੇ ਰਹੱਸਮਈ ਰੰਗਤ ਵਿੱਚ ਪੀੜ੍ਹੀ-ਦਰ-ਪੀੜ੍ਹੀ ਪ੍ਰਵਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋੰ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਤੇ ਇੱਕ ਗੌਰਵਮਈ ਪਰੰਪਰਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੇਦ, ਸਮ੍ਰਿਤੀਆਂ, ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਗ੍ਰੰਥ, ਰਮਾਇਣ, ਮਹਾਂਭਾਰਤ,ਪੁਰਾਣ, ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਆਦਿ ਸਥਾਈ ਬੀਜ਼ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋਅ ਵਿੱਚ ਸੁਚਾਰੂ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਦਾ ਕਾਵਿ-ਸਾਸ਼ਤਰ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ। ਇਤਿਹਾਸ/ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਵੇਗ ਅਨੁਸਾਰ ਰੁਮਕਦਾ ਧਰਮ-ਅਧਰਮ, ਸਮਾਜ, ਰਾਜਨੀਤੀ, ਸਭਿਆਚਾਰ ਆਦਿ ਸਭੋ-ਕੁਝ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਝਣਾ ਇੱਕ ਕਠਿਨ ਕਾਰਜ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਖਿੰਡਰੇ-ਪੁੰਡਰੇ ਅਤੇ ਵਿਕੋਲੇਤਰੇ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ,ਘਟਨਾਵਾਂ, ਪਾਤਰਾਂ, ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਹਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮੁਤਾਲਿਆ ਕਰਕੇ ਹੀ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਅੰਤਿਮ ਸੱਚ ਕੀ ਹੈ...? ਇਸਦਾ ਉੱਤਰ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਦੀ ਗਾਥਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿੱਥ ਸਿਰਜ ਕੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਤੋੰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਹੈ...ਕੁਝ ਹੈ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਅਣਛੂਹੇ ਰਾਹਾਂ 'ਤੇ ਪਾਂਧੀ ਬਣਨ ਤੋੰ ਪਹਿਲਾਂ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਹਾਈ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪੁਸਤਕ 'ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਕੋਸ਼' ਇਹਨਾਂ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਹੱਦ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਨੀਂਹ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਹ ਕੋਸ਼ 'ਹਵਾਲਾ-ਬਿੰਦੂ' ਵਜੋਂ ਅਹਿਮ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਪਾਤਰ, ਸੰਕਲਪ, ਘਟਨਾਵਾਂ, ਸਾਕੇ, ਜੀਵਨ-ਸਿਧਾਂਤ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਜੋ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਸੱਤ ਪੰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਮਟੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦਾ ਕੈਨਵਸ ਸੱਤ ਯੁੱਗਾਂ ਦੀ ਗਾਥਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਕਿ ਇਹ ਕੋਸ਼ ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਮੁਕੰਮਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੀ ਤਲਿਸਮੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਸ ਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਵਾਲੇ ਵਜੋੰ ਮੁੱਲਵਾਨ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਦੇ ਡਰਾਇੰਗ ਰੂਮ/ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦਾ 'ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼' ਜਾਂ ਵਾਰਸ ਦੀ 'ਹੀਰ' ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਦੇ ਆਭਾਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਬੋ ਵਾਂਗ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ...ਠੀਕ ਓਵੇਂ ਹੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ ਇਸ ਖੁਸ਼ਬੋ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰੇਗਾ...

ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰਾ ਕੋਸ਼ by ਟੀਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ | 2023

ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਲਗਭਗ 3500 ਮੁਹਾਵਰੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਦੀ ਇਨ੍ਹੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਇਕੱਠੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਭਲੀਭਾਂਤ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਭੰਡਾਰ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਓਥੇ ਸਾਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸੋਹਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੋਲਣਾ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਸ਼ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਿਪੀ ਮਾਲਾ by ਡਾ. ਗੌਰੀ ਸ਼ੰਕਰ ਹੀਰਾ ਚੰਦ ਓਝਾ ( ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਜਗਦੀਸ਼ ਚੰਦਰ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼)

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ | 2001

ਸਮਾਂ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਝਰੋਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਝਾਕ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਿੱਥੇ ਜਾਲੇ ਪੈ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਦੇਖਣ ਸਮਝਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ ਤੇ ਇਹ ਖੂਬਸੂਰਤ ਸਬੱਬ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਹੈ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ। ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਤੇ ਰਸਾਉਣ ਲਈ ਅੱਖਰ ਗਿਆਨ ਦਾ ਹੋਣਾ ਅਹਿਮ ਹੈ। ਅੱਖਰ ਗਿਆਨ ਤੱਕ ਰਸਾਈ ਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ -ਲਿਪੀ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪੁਸਤਕ 'ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਿਪੀ ਮਾਲਾ' ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਕਮਾਲ ਤੇ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਲਿਪੀ ਦਾ ਮੂਲ ਸਰੋਤ ਬ੍ਰਾਹਮੀ ਲਿਪੀ ਹੈ ਤੇ ਬਸ ਰੁਕ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਥੋਂ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਹੈ ਪਿੱਛੇ ਵੱਲ... ਭਾਵ ਲਿਪੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵੱਲ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਤੀਸਰੀ ਸਸਦੀ ਪੂਰਵ ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਲਿਪੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅੰਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਵੇਦ-ਮੰਤਰਾਂ ਦੀ ਥਾਹ ਵੀ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲਿਪੀਆਂ ਦੀ ਮੂਲ ਬਣਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰ ਦੇਣਾ, ਲਿਪੀਆਂ ਦਾ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਅਧਿਐਨ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕ੍ਰਮ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਦਵਾਨ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅਭਿਆਸੀ ਅਮਲ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਕੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੁਰਾਣੀ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਲਿਖਤ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 28 ਲਿਪੀਆਂ ਬਾਰੇ ਤਰਤੀਬ ਵੱਧ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ, ਸਾਹਿਤ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ,ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਖੋਜਾਰਥੀਆਂ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ by ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ (ਸੰਪਾਦਕ)

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ | 2022

ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਜੀਵਨ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਆਣਪ ਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਅਤੇ ਤਲਿਸਮੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿੰਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਸੌਖੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਰਮਜ਼ਾਂ ਸਮਝਦੇ,ਸਿੱਖਦੇ ਅਤੇ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਵਿਹਾਰਕ ਜੀਵਨ ਦਰਸ਼ਨ ਸਾਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ ਪੌਣੇ ਤਿੰਨ ਸੌ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੁਹਾਡੇ ਆਮ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਸਟੀਕ) / ਫਰੀਦਕੋਟ ਵਾਲਾ ਟੀਕਾ by ਗਿਆਨੀ ਬਦਨ ਸਿੰਘ ਜੀ

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ | 2013

ਇਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਟੀਕਾ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ 'ਫਰੀਦਕੋਟੀ ਟੀਕਾ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੀਕਾ ਚਾਰ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬੱਧ ਹੈ।ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਤੁਕ ਦੇ ਅਰਥ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਬਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕੋ ਅਰਥ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਤੁਕ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਅਹਿਸਾਸ ਜਾਂ ਭਾਵ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਬਾਣੀ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਦੌਰਾਨ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਾਧ ਭਾਖਾ (ਭਾਸ਼ਾ) ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਟੀਕੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਇਹੀ ਟੀਕਾ ਹੈ। ਫਰੀਦਕੋਟ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਗਿਆਨੀ ਬਦਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੋਂ ਇਹ ਕਾਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ।

ਪੰਜਾਬ by ਡਾ. ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ( ਸੰਪਾਦਕ)

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ | 2021

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਜਨ-ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰੇਕ ਪੱਖ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗਹਿਰਾਈ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਜੀਵਨ, ਭੂਗੋਲਿਕ ਦਸ਼ਾ,ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਸਾਹਿਤਕ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਿਹਾਸ, ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ, ਭਾਸ਼ਾ, ਲਿਪੀ,ਧਰਮ, ਸਥਾਨਾਂ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ,ਖੇਡਾਂ ਆਦੀ ਬਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਖੋਜ ਭਰਪੂਰ ਲੇਖ ਲਿਖਵਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਵਸਨੀਕ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ ਲਈ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਔੜ ਲੱਗੀ ਧਰਤੀ ਲਈ ਪਾਣੀ।

Contact

Hot Deals on Great Reads
Good Books 2025

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ 10 ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੁਸਤਕਾਂ

ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ by ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ

ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ਼ by ਟੀਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ

ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਕੋਸ਼ by ਜੌਨ ਡੌਸਨ (ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਸਤਰੀ )

ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰਾ ਕੋਸ਼ by ਟੀਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ

ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਿਪੀ ਮਾਲਾ by ਡਾ. ਗੌਰੀ ਸ਼ੰਕਰ ਹੀਰਾ ਚੰਦ ਓਝਾ ( ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਜਗਦੀਸ਼ ਚੰਦਰ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼)

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ by ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ (ਸੰਪਾਦਕ)

ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਸਟੀਕ) / ਫਰੀਦਕੋਟ ਵਾਲਾ ਟੀਕਾ by ਗਿਆਨੀ ਬਦਨ ਸਿੰਘ ਜੀ

ਪੰਜਾਬ by ਡਾ. ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ( ਸੰਪਾਦਕ)

Comments

Reader Comments

Account

Contact

Hot Deals on Great ReadsGood Books 2025

Search Books

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ 10 ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੁਸਤਕਾਂ

ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ by ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ

ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ਼ by ਟੀਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ

ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਕੋਸ਼ by ਜੌਨ ਡੌਸਨ (ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਸਤਰੀ )

ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰਾ ਕੋਸ਼ by ਟੀਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ

ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਿਪੀ ਮਾਲਾ by ਡਾ. ਗੌਰੀ ਸ਼ੰਕਰ ਹੀਰਾ ਚੰਦ ਓਝਾ ( ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਜਗਦੀਸ਼ ਚੰਦਰ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼)

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ by ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ (ਸੰਪਾਦਕ)

ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਸਟੀਕ) / ਫਰੀਦਕੋਟ ਵਾਲਾ ਟੀਕਾ by ਗਿਆਨੀ ਬਦਨ ਸਿੰਘ ਜੀ

ਪੰਜਾਬ by ਡਾ. ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ( ਸੰਪਾਦਕ)

Comments

Reader Comments

Hot Deals on Great Reads
Good Books 2025